تحولی سبز در قلب تیران؛
کارخانه سوربیتول تیران گامی در جهت تولید ملی و اقتدار صنعتی
به گزارش مهندس وب، اصفهان کارخانه تولید سوربیتول در شهرستان تیران، بعد از چندین دهه توقف، با حمایت جهاد دانشگاهی و با استفاده از فناوری پیشرفته و نیروی متخصص داخلی به مرحله بهره برداری رسیده است. این پروژه نه تنها ظرفیت اشتغال زایی و رشد اقتصادی قابل ملاحظه ای برای منطقه فراهم نموده، بلکه بعنوان یک واحد صنعتی سبز، تأثیرات مثبتی بر محیط زیست و توسعه پایدار هم خواهد داشت.
کارخانه تولید سوربیتول شهرستان تیران بعد از سال ها توقف و بحران های اقتصادی، حالا با بهره بردن از تکنولوژی های جدید داخلی و خارجی، درحال انجام تولیدات اساسی در صنعت دارویی، غذایی و شیمیایی کشور است. این کارخانه که با ظرفیت تولید ۷۵۰۰ تن سوربیتول در سال به عنوان تنها خط تولید این محصول در ایران و غرب آسیا شناخته می شود، از اهمیت راهبردی بالایی برخوردارست.
محصول تولیدی این کارخانه که به شکل گسترده در صنایع دارویی و غذایی مصرف می شود، خصوصاً در وضعیت تحریم و وابستگی زیاد به واردات، نقش حیاتی در تامین نیاز داخلی کشور ایفا می کند. این پروژه که در ابتدا با چالش های خیلی از جمله مشکلات فناوری و کمبود نیروی انسانی ماهر مواجه بود، با همکاری متخصصان داخلی و استفاده از دانش فنی پیشرفته، توانست مراحل مختلف تولید را بصورت کامل بازسازی و بروزرسانی کند. پروسه تولید سوربیتول در این کارخانه، نیازمند دقت و تکنولوژی پیچیده ای است، برای اینکه واکنش های شیمیایی در فشار و دمای بالا به انجام می رسد. متخصصان داخلی خصوصاً از وزارت دفاع با دسترسی به تکنولوژیهای جدید توانستند مشکلات فنی را بطور مؤثر حل کنند و بدین سان خط تولید کارخانه بصورت کامل به بهره برداری رسید.
در زمینه اشتغال زایی، این پروژه با بوجودآوردن بالاتر از ۱۲۰ فرصت شغلی در فاز اول، تحولی چشم گیر در منطقه به وجود آورده است. این اشتغال زایی خصوصاً با اولویت دادن به نیروهای بومی منطقه سبب کاهش مهاجرت ها و تامین نیروی کار متخصص در این بخش ها شده است.
کارخانه تولید سوربیتول با اقدامات محیط زیستی پیشرفته ای که در ساخت و راه اندازی آن لحاظ شده است، به عنوان یک پروژه سبز شناخته می شود. این کارخانه با بهره گیری از سیستم های تصفیه پیشرفته برای مدیریت پسماندها و مواد شیمیایی، توانسته است اثرات منفی بر محیط زیست را به حداقل برساند. پیش بینی می شود که با تولید مواد اولیه دارویی و شیمیایی خصوصاً ویتامین ها و داروهای مورد نیاز کشور، این کارخانه نقش برجسته ی در بی نیازی کشور از واردات ایفا کند و سبب کاهش فشار بر ذخایر ارزی کشور شود. در همین جهت با سامان فتحی، مدیرعامل گروه صنایع دارویی، شیمیایی و غذایی شهید مدرس که از شروع سال ۱۴۰۳ بصورت رسمی فعالیت خودرا آغاز نموده است به گفت و گو نشسته ایم که در ادامه حاصل این گفت و گو را می خوانید.
درباره پیش زمینه و سیر تاریخی ایجاد این مجموعه توضیح دهید.
گروه صنایع دارویی، شیمیایی و غذایی شهید مدرس در سال ۱۳۶۴ با نام صنایع مادر دارویی شهید مدرس در اراضی شهرستان تیران و کرون فعلی تأسیس شد. این مجموعه با کوشش های مرحوم اژئیان، یکی از اساتید برجسته و شناخته شده استان اصفهان، شکل گرفت. هدف اصلی این گروه، تولید بالاتر از ۵۱ محصول در زنجیره دارویی کشور و کاهش وابستگی به واردات بود. بعد از تملک زمین، اقدامات زیربنایی نظیر تامین و انتقال برق با خطی به طول ۲۰ کیلومتر از شهر تیران و انتقال آب به طول ۵۰ کیلومتر از سد زاینده رود به کارخانه انجام شد، همین طور عملیات جاده کشی، محوطه سازی و آماده سازی زیرساخت ها تا اواخر دهه ۶۰ به انتها رسید.
نخستین کارخانه این مجموعه به تولید سوربیتول اختصاص پیدا کرد. ماده اولیه این محصول دکستروز است که به عنوان حلقه کلیدی در تولید خیلی از اقلام دارویی، غذایی و صنعتی به کار می آید. این محصول پیش از راه اندازی این کارخانه بطور کامل وارداتی بود. در اوایل دهه ۷۰، خط تولید سوربیتول با تکنولوژی خریداری شده از کشور ایتالیا افتتاح شد. کارشناسان ایتالیایی در این پروژه حضور داشتند و پرسنل کارخانه نیز در ایتالیا آموزش دیدند. این کارخانه عاقبت در ۱۳۷۴ به بهره برداری رسید. به سبب خروج کارشناسان ایتالیایی، مشکلات فنی و مدیریتی و برخی چالش های دیگر، تولید کارخانه تنها حدود دو سال و نیم ادامه پیدا کرد و در ۱۳۷۷ متوقف گردید. این توقف نزدیک به ۲۶ سال ادامه داشت. در طول این مدت، سهام شرکت که متعلق به سازمان صنایع ملی ایران و بانک سپه بود، در ۱۳۸۸ به جهاد دانشگاهی واگذار شد. این انتقال سبب تقویت تلاش ها جهت راه اندازی مجدد کارخانه شد، اما مشکلات حقوقی مربوط به زمین، کمبود منابع آب و انشعابات و سایر چالش ها، پروسه راه اندازی را تا ۱۳۹۹ به تعویق انداخت که در این سال قراردادی با وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح برای بازسازی کامل خط تولید منعقد گردید. این بازسازی شامل تعمیرات اساسی تجهیزات مانند راکتورها، پمپ ها، کمپرسورها و سیستم های مسدودشده بود. هرچند مسیر اجرای قرارداد با توقف هایی رو به رو شد، عملیات بازسازی طی سه سال بطور کامل انجام شد. از شروع ۱۴۰۳، پیگیری جدی برای تکمیل این پروژه شروع شد و از اواخر شهریور امسال، تولید آزمایشی کارخانه در وضعیت کنترل شده شروع شد. در طول این مدت، راکتورها، کمپرسورها و پمپ ها فعال و پرسنل با اصول تولید و شرایط عملیاتی آشنا شدند. از اواسط آذر امسال، تزریق و شارژ مواد اولیه به راکتورها شروع شد، بعد از گذشت ۲۶ سال، خط تولید به شرایط پایدار رسید. این کارخانه اکنون درحال تولید سوربیتول است و توانسته نقش مؤثری در تامین نیازهای کشور و کاهش وابستگی به واردات ایفا کند.
اهداف و ظرفیت تولید کارخانه و محصولات آن چیست؟
کارخانه تولید سوربیتول که هم اکنون تنها کارخانه تولیدکننده این محصول در ایران و حتی در غرب آسیا است، ظرفیت تولید سالانه ۷۵۰۰ تن سوربیتول را دارد. از این مقدار، ۷۰ درصد بصورت مایع تولید می شود و این خط تولید بطور کامل به راه افتاده است. در برنامه های آینده، تکمیل زنجیره تولید سوربیتول با راه اندازی خط تولید ویتامین C (اسکوربیک اسید) در دستور کار قرار دارد. مطالعات این پروژه از دهه ۶۰ انجام شده بود، اما به سبب توقف خط تولید سوربیتول، اجرای آن نیز به تعویق افتاد. قسمتی از دانش فنی این پروژه در همان سال ها خریداری شده است، اما اکنون نیاز به بروزرسانی دارد. واحد مطالعه و توسعه شرکت درحال نهایی سازی دانش فنی این پروژه است و به زودی اجرا می گردد. علاوه بر تولید ویتامین C، چندین محصول دیگر از مواد اولیه دارویی که در مطالعات اولیه این مجموعه بررسی شده اند و الان نیز به شدت مورد نیاز کشور هستند، در برنامه های آینده قرار دارند. این محصولات که حالا بوسیله واردات تامین می شوند، به زودی وارد فاز اجرائی خواهند شد.
با توجه به تحریم ها، برنامه شما برای تامین نیاز بازار داخلی و صادرات چیست؟
سوربیتولی که در این کارخانه تولید خواهد شد، اکنون بصورت وارداتی از کشورهای مختلف مانند هند، چین، آلمان و فرانسه تامین می شود. به سبب مشکلات ارزی و هزینه های بالای واردات، خیلی از شرکت های داخلی با دشواری های زیادی مواجهند و گاهی مجبور به خرید اقلام باکیفیت پایین، اما قیمت های گزاف می شوند. این کارخانه می تواند نیمی از نیاز داخلی کشور به سوربیتول را تامین کند. این مساله به تولیدکنندگان داخلی کمک می نماید که با هزینه کمتر و کیفیت بالاتر به مواد اولیه دسترسی پیدا کنند، همین طور این کارخانه علاوه بر تامین نیاز داخلی، گامی مؤثر در جلوگیری از خروج ارز از کشور برمی دارد. بعنوان مثال، سوربیتول با قیمت تقریبی یک دلار به ازای هر کیلوگرم وارد و ارز قابل توجهی از کشور خارج می شود. با تولید داخلی این محصول و توسعه پروژه هایی مانند تولید ویتامین C که ارزبری بیشتری دارند، این کارخانه تأثیر به سزایی در مدیریت منابع ارزی کشور خواهد داشت.
چه چالش هایی در پروسه ساخت و بهره برداری این کارخانه وجود داشت و چگونه بر آنها غلبه کردید؟
یکی از اصلی ترین چالش ها، فناوری این کارخانه بود که بصورت کامل از یک کشور اروپایی خریداری شده بود، اما به سبب سیاست هایی که این کشورها برای وابسته نگه داشتن خریدار فناوری دارند، دانش فنی در رابطه با تعمیر و نگهداری، کنترل پروسه و حتی کاربری کارخانه بطور کامل به ایران منتقل نشده بود. برای غلبه بر این چالش، از توان متخصصان داخلی، خصوصاً وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، استفاده شد. این متخصصان با بروزرسانی فرایندها و جایگزینی تجهیزات قدیمی با نمونه های جدیدتر، سیستم های کنترلی کارخانه را ارتقا دادند. پروسه تولید این کارخانه، به سبب انجام واکنش های شیمیایی تحت فشار و دمای بالا، بسیار پیچیده است و کنترل این فرایندها نیازمند دانش فنی پیشرفته ای بود. متخصصان داخلی با ارتقای تجهیزات و سیستم های کنترلی، این چالش را با موفقیت پشت سر گذاشتند. در نهایت، با تلاش شبانه روزی نیروهای این مجموعه، کارخانه توانست بعد از سال ها توقف به چرخه تولید بازگردد. امیدواریم در مراحل آینده نیز با تاکید بر توان داخلی، قدمهای مؤثری در امتداد توسعه صنعت کشور برداشته شود.
این کارخانه چه تاثیری بر اقتصاد و اشتغال منطقه تیران و کرون داشته است؟
کارخانه تولید سوربیتول هم اکنون در فاز اول خود، با بوجودآوردن حدود ۱۲۰ شغل مستقیم، به عنوان یکی از بزرگ ترین واحدهای صنعتی منطقه شمرده می شود. این مجموعه تأثیرات عمده ای بر اقتصاد منطقه داشته و خواهد داشت. یکی از مزایای اصلی این کارخانه، جذب نیروی متخصص بومی است. خیلی از افراد بومی که در گذشته به مشاغل عمومی تر، مانند کشاورزی و گلخانه داری، مشغول بودند، اکنون در عرصه تخصصی خود فعالیت می نمایند و این امر نه فقط برای افراد و خانواده هایشان، بلکه برای جامعه و اقتصاد منطقه ارزش افزوده ای به وجود آورده است. اولویت در جذب نیروهای بومی باعث شده است که بطور تقریبی تمام کارکنان فعلی کارخانه از شهرها و روستاهای اطراف، در شعاع ۴۰ تا ۵۰ کیلومتری باشند. نیروهایی از شهرستان های تیران، نجف آباد، داران، چادگان، عسگران و مناطق اطراف به کار گرفته شده اند. این امر شور و نشاط خاصی در منطقه به وجود آورده است، چونکه مردم از سال ها قبل منتظر راه اندازی این مجموعه بوده اند و الان شاهد به حرکت درآمدن چرخ های اقتصادی منطقه هستند. علاوه بر اشتغال مستقیم، کارخانه تأثیرات مثبتی در ایجاد مشاغل غیرمستقیم مانند حمل و نقل، تامین غذا و سایر خدمات در رابطه با فعالیت کارخانه داشته است.
انتظار می رود با توسعه فازهای بعدی کارخانه، اشتغال مستقیم به حدود ۱۷۰ تا ۱۸۰ نفر افزایش پیدا کند و با راه اندازی کامل زنجیره های تولید، این مجموعه ظرفیت ایجاد شش تا هفت هزار شغل مستقیم را داشته باشد. این حجم از اشتغال، می تواند کل اقتصاد منطقه را متحول کرده و زیرساخت هایی مانند مسیرهای دسترسی را نیز بهبود بخشد.
چه برنامه ای برای مدیریت پسماند و کاهش اثرات زیست محیطی در این کارخانه درنظر گرفته شده است؟
کارخانه تولید سوربیتول، به عنوان یک صنعت سبز با پایین ترین میزان آلایندگی، پتانسیل بالایی برای توسعه منطقه دارد. برخلاف صنایع آلاینده ای مانند فولاد، این کارخانه ارزش افزوده ایجاد می کند، بدون این که لطمه جدی به محیط زیست وارد کند. از همان زمان تأسیس، تمهیدات ویژه ای مانند ایجاد رینگ های درخت کاری، استفاده از سیستم های تصفیه پیشرفته و مدیریت پسماندها در این مجموعه اندیشیده شده است. پسماندهای کارخانه در سه مرحله تصفیه شده و به حد استاندارد برای تزریق به محیط زیست می رسند.
به گزارش مهندس وب به نقل از ایسنا، اولین فاز بزرگترین مجتمع داروسازی(تولید سوربیتول) غرب آسیا در منطقه تیران و کرون اصفهان و در مجموعه صنایع دارویی، شیمیایی و غذایی شهید مدرس، به همت جهاد دانشگاهی با شعار «سلامی به سلامت پایدار» راه اندازی می شود.
منبع: webengineers.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب